Metoda Weroniki Sherborne wykorzystuje ekspresję ruchową, komunikację pozawerbalną i elementy zabawy, dlatego jest tak bardzo dostępna dla dzieci i sprawia im dużo radości, nauczycielom i rodzicom stosującym ją – dostarcza wiedzy o funkcjonowaniu i rozwoju dziecka, a także odgrywa rolę dodatkowej formy oddziaływania na nie.
Weronika Sherborne i Rudolf Laban wyróżnili kilka kategorii ruchu:
- ruch pozwalający poznać własne ciało,
- ruch kształtujący relacje jednostki z otoczeniem fizycznym,
- ruch wiodący do wytworzenia się relacji z drugim człowiekiem,
- ruch prowadzący do współdziałania w grupie,
- ruch kreatywny.
Metoda Ruchu Rozwijającego uwzględnia kilka grup ćwiczeń ruchowych, które mają na celu wspomaganie rozwoju dziecka.
Do pierwszej grupy ćwiczeń ruchowych należą te prowadzące do poznania własnego ciała przez dziecko, czyli wyczuwanie poszczególnych części ciała (brzucha, pleców, pośladków), wyczuwaniu nóg w ruchu i pozycji siedzącej, wyczuwanie twarzy oraz całego ciała.
Ta grupa ćwiczeń ma za zadanie wykształcenie u dziecka poczucia i kontroli ruchów poszczególnych części ciała. Są to ćwiczenia indywidualne, w które włączamy dopiero w kolejnych etapach osoby współćwiczące (np. drugie dziecko, rodzica). Podłoże, na którym dzieci ćwiczą, chodzą musi dawać im poczucie bezpieczeństwa, co umożliwia im samo doświadczanie czucia, umiejętności doznań, uczenia się i utrwalania nazewnictwa poszczególnych części ciała.
Kolejna grupa ćwiczeń to te pozwalające dzieciom zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu i kształtują ich relacje z nim. Ich cel jest typowo relaksacyjny, prowadzone są po przeprowadzonej intensywnej sesji ćwiczeń i stosowane często jako przerywniki, tzw. momenty wyciszenia. Stanowią wprowadzenie do pracy z drugą osobą (partnerem), podczas tych ćwiczeń – prowadzonych indywidualnie, w parach czy w grupie kształtuje się u dzieci umiejętność autokontroli oraz poczucie akceptacji i bezpieczeństwa w toku podejmowania rozmaitych działań.
Trzecia grupa ćwiczeń to tzw. ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu, współpracy z partnerem i grupą, podczas których dzieci wykorzystują już wcześniej nabyte umiejętności z zakresu samopoznania i kształtowania reakcji.
Do tej grupy ćwiczeń należą ćwiczenia siłowe i zabawy, które są bardzo lubiane i wyczekiwane przez dzieci, bo uczestnictwo w nich jest oparte na partnerstwie. Rozróżnia się:
- Ćwiczenia „z” w parach: w pozycji siedzącej (np. przepychanie); w pozycji stojącej (np. kołysanie, przyjmowanie ciężaru na plecy); w pozycji leżącej (np. ciągnięcie za nogi i ręce, próby utrzymania równowagi ze zgiętymi nogami, na których opiera się dziecko); na czworakach (np. jazda, przenoszenie na plecach);
- Ćwiczenia „przeciwko” w parach: np. „odlepianie” leżącego i siedzącego z podparciem; „rozpakowywanie paczki”;
- Ćwiczenia „razem” w parach w pozycji siedzącej: np. wstawanie podpierając się plecami lub zwróceni do siebie twarzami; przeciąganie;
- Ćwiczenia „razem” w grupie (we troje): np. kołysanie się na siedząco lub trzymając się za ręce i nogi, podskakiwanie.
Ostatnie z ćwiczeń to ćwiczenia twórcze, tzw. ruch kreatywny i przeprowadzane są one w formie tańca, dramy czy też pantomimy, które pozwalają nawiązać i pogłębić relacje międzyludzkie, ale też poznać sytuacje, których ćwiczący nie mógłby doświadczyć ze względu na zaburzenia. Ważne jest to, aby umożliwić dzieciom przejście przez wszystkie etapy ćwiczeń, bo wtedy oddziaływanie terapeutyczne jest najbardziej optymalne.
Planując zajęcia Metodą Ruchu Rozwijającego należy pamiętać, że mają one na celu pomóc dziecku w poznaniu siebie i innych, w zdobyciu do siebie zaufania i nauczenia się ufania innym, nabywania pewności siebie i wiary we własne możliwości. Początek ćwiczeń należy zaplanować tak, aby zawierał propozycję ćwiczeń – spotkań dających poczucie bezpieczeństwa, oparcia i bliskiego kontaktu.
W momencie planowania takich zajęć musimy uwzględnić prawidłowości rozwoju emocjonalnego i społecznego dzieci, ich możliwości i ograniczenia psychofizyczne oraz rozwój procesu grupowego – tak by wziąć pod uwagę indywidualne potrzeby dzieci, jak i potrzeby grupy. Z kolei, planowanie indywidualnych zajęć powinno być oparte na wcześniejszej diagnozie wstępnej dziecka i wynikać z potrzeb i ograniczeń rozwojowych.
Organizując zajęcia należy uwzględnić różne rzeczy mające wpływ na prowadzone zajęcia, tj.:
- czas dopasowany do potrzeb i wieku dzieci (co najmniej 1 raz w tygodniu);
- ramy czasowe powinny być uzależnione od najważniejszych czynników, tzn.: samopoczucia dzieci, ich wieku, zainteresowań i możliwości rozwojowych (zazwyczaj trwają ok. 1 godz., dla dzieci 3- i 4-letnich odpowiednie będzie 20-30 minut);
- ilość osób uczestniczących w zajęciach (6-14 dzieci, najlepiej na 1 prowadzącego max. 7-8 par ćwiczących);
- opiekunowie (uczestnictwo rodziców, osób dorosłych, innych starszych dzieci – tak by każde dziecko miało partnera do ćwiczeń);
- przestrzeń (wielkość pomieszczenia i jego wyposażenie, świeże powietrze);
- odpowiednie podłoże (najlepiej parkiet, panele lub wykładzina PCV);
- w niektórych sytuacjach mogą być jednak pomocne materace lub koce;
- ubranie zapewniające im pełną swobodę ruchów i ćwiczenie na boso, bo daje to im najlepszy kontakt z podłogą i poczucie oparcia o nią.
W trakcie prowadzenia zajęć należy przestrzegać kilku bardzo ważnych zasad. Pierwsza z nich dotyczy dobrowolnego uczestnictwa dzieci w zajęciach, należy je zachęcać do zabawy, lecz gdy nie wykazują chęci jej podjęci – nie należy zmuszać. Należy wzbogacać ćwiczenia o pomysły dzieci, które pojawiają się w trakcie ćwiczeń, co wpływa na kształtowanie ich kreatywności i większej aktywności.
We wszystkich ćwiczeniach dbaj o to, aby dziecko znalazło się także w pozycji dominującej. Trzecia bardzo istotna zasada dotyczy stopniowania trudności. Ćwiczenia na początku należy prowadzić jak najbliżej podłogi, dopiero potem stopniowo przechodzić do ćwiczeń typu „noszenie” czy „podrzucanie”, powracając na koniec do ćwiczeń na podłodze i należy rozpoczynać najpierw w parach, potem w trójkach, a następnie dopiero w grupie, na koniec zajęć wracając do ćwiczeń w parach. Ponadto zajęcia zaczynamy zawsze od ćwiczeń o charakterze relaksującym i rozluźniającym, następnie przechodzimy do bardziej dynamicznych i kończymy ćwiczeniami wyciszającymi.
Systematyczne prowadzenie zajęć Ruchu Rozwijającego w grupie przedszkolnej stanowi szansę na dodatkowe wzbogacanie doświadczeń społecznych i zdobywanie nowych, a co za tym idzie – uczy dzieci używania siły przy jednoczesnym zachowaniu delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby, a także okazuje się pomocne w uczeniu się tak małych dzieci bycia z innymi i uzyskiwania satysfakcji z różnorodnych form kontaktów społecznych.
