Czy z niemówiącym dwulatkiem powinniśmy udać się do logopedy? Kiedy zacząć się martwić?
Brak rozwoju mowy u dziecka bywa zmartwieniem wielu rodziców, często dają dziecku czas uspokajani opinią cioć i znajomych, że „każde dziecko rozwija się inaczej”, „chłopcy mówią wolniej”, „jeszcze się rozgada”.
Logopeda zaś, kojarzony jest z panią, która uczy poprawnie wymawiać słowo szafa i rower, więc jeszcze za wcześnie na taką wizytę z niemówiącym dzieckiem. Nic bardziej mylnego. Logopeda zajmuje się badaniem rozwoju języka, zarówno tego, który dopiero pojawia się – pierwsze słowa, zdania, rozumienie, mowa niewerbalna, jak również owymi wadami wymowy, które mogą pojawić się dopiero później. Jednak, aby rozwój mowy przebiegał harmonijnie u dziecka musi pojawić się kilka umiejętności, które nie są związane z wydawaniem dźwięków. Sygnały, które możemy zdiagnozować już w pierwszym roku życia dziecka to: gest wskazywania palcem oraz utrzymywanie kontaktu wzrokowego. To bazowe umiejętności, które świadczą, że dziecko będzie mówiło i używało języka do komunikacji z drugim człowiekiem.
Więcej na ten temat Tutaj.
Oprócz tych umiejętności do ukończenia pierwszego roku życia dziecko powinno nabyć już kilka innych językowych zdolności.
Od momentu przyjścia na świat do 3 miesiąca życia repertuar dźwięków wydawanych przez dziecko jest bardzo ubogi. Maluch komunikuje się płaczem, kwileniem, wzdychaniem czy grymaszeniem. Pojawiają się dźwięki gardłowe: kli, gli, ble, agu. Bardzo ważną umiejętnością, którą powinno dysponować dziecko w tym wieku jest reagowanie uśmiechem na uśmiech mamy, taty czy babci. To początek pozawerbalnego dialogu i rozwijania umiejętności społecznych.
Pierwsze, bardzo zbliżone do języka realizacje pojawiają się około 6 miesiąca życia i jest to okres gaworzenia. Dziecko powtarza ciągi sylab, łączy spółgłoski z samogłoskami: mama, baba, tata. Są to ćwiczenia aparatu artykulacyjnego, pierwsze próby zabawy językiem, dziecko zaczyna zauważać, że wydawane dźwięki przynoszą wiele pozytywnych reakcji ze strony otoczenia.
9 miesięczne dziecko wzbogaca reperatura dźwięków, zaczyna podejmować próby naśladowania, intensywnie obserwuje otoczenia i zachodzące w nim zjawiska. Bardzo ważną umiejętnością pojawiającą się u dziecka w tym wieku jest budowanie relacje trójstronnych, próba zainteresowania mamy czy taty przedmiotem, które ciekawi dziecko.
Więcej o tej umiejętności Tutaj.
Pierwszy rok życia dziecka to czas, kiedy u dziecka powinny występować proste wyrazy typu: mama, tata, papa – jako gest pożegnalny, czy słowa, które dziecko stworzyło samo. Bardzo ważne, aby obserwując dziecko sprawdzać mowę bierną czyli rozumienie znaczeń prostych słów czy gestów. Pod koniec pierwszego roku życia dziecko powinno rozumieć kilka podstawowych czasowników (je, śpi, pije, myje) oraz rzeczowników, nazw osób z najbliższego otoczenia.
Ukończenie pierwszego roku życia to czas, kiedy rozwój mowy znacząco wzrasta, dziecko zaczyna rozumieć pierwsze pytania: Gdzie mama? Gdzie oko?, oraz pierwsze polecenia: Daj auto czy misia. Okres od 12 do 15 miesiąca życia dziecka to czas, kiedy w jego słowniku przeważają rzeczowniki: bum bum – jako auto, hau hau – piesek czy mu – krowa, czasowniki zazwyczaj przybierają formę rozkazów: aaaa – idziemy spać, am – jestem głodny czy da – jako daj, pokaż.
24 miesięczne dziecko ma lepiej rozwiniętą mowę bierną – rozumienie niż czynną, czyli nazywanie, komunikowanie się za pomocą zdań. Warto obserwować umiejętność rozumienia języka u dwuletniego dziecka, jeśli dziecko rozumie coraz więcej, potrafi komunikować się z drugą osobą w tzw. „swoim” języku powinniśmy raczej działać, niż się zamartwiać. Należy wtedy stwarzać jak najwięcej sytuacji w których dziecko będzie chciało się komunikować, warto przeanalizować czy nie bodźcujemy go wysokimi technologiami tj. telewizor, tablet czy telefon komórkowy, które blokują rozwój językowy i poznawczy dzieci. Warto również starać się mówić do dziecka prostym, zrozumiałym dla niego językiem, wolno, pamiętaj również o kontakcie wzrokowym.
Kiedy zatem należy zgłosić się do logopedy?
- kiedy dziecko ma ponad 2 lata i nadal posługuje się tylko prostymi sylabami, kilkoma wyrazami, nie buduje prostych zdań;
- ma trudności w rozumieniu poleceń;
- nie utrzymuje kontaktu wzrokowego;
- nie próbuje nawiązywać kontaktów z osobami z otoczenia;
- nie naśladuje odgłosów z otoczenia.
Jeśli jednak macie wątpliwości dotyczące rozwoju języka Waszego dziecka, nie wiecie czy dziecko powinno już mówić, czy jego mowa jest odpowiednia dla danego wieku – zawsze warto zgłosić się na konsultację do specjalisty.
